Rách vòng xơ đĩa đệm là một trong những bệnh lý xương khớp thường gặp, gây ra nhiều cơn đau và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cột sống, nhưng thường gặp nhất ở vùng cổ và lưng. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng biện pháp, bệnh tình có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như tê liệt, bại liệt hoặc suy giảm chức năng của các cơ quan nội tạng.
Cùng An Cốt Nam tìm hiểu thêm về cách phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe đốt sống của bệnh rách vòng xơ đĩa đệm trong bài viết này.
Rách vòng xơ đĩa đệm là gì?
Để hiểu rõ hơn về rách vòng xơ đĩa đệm, chúng ta cần biết cấu tạo của đĩa đệm và quá trình hình thành bệnh. Đĩa đệm là một loại khớp nối giữa các đốt sống, có vai trò như một miếng đệm giúp cột sống linh hoạt và chịu được áp lực. Đĩa đệm gồm hai phần: bao xơ và nhân nhầy. Bao xơ là lớp màng sợi bao quanh nhân nhầy, có tác dụng giữ cho nhân nhầy không bị tràn ra ngoài. Nhân nhầy là phần lỏng ở giữa đĩa đệm, có tác dụng hấp thụ áp lực và giảm ma sát giữa các đốt sống.
Rách vòng xơ đĩa đệm là tình trạng bao xơ bị rách hoặc thủng, khiến cho nhân nhầy thoát ra ngoài và chèn ép lên các rễ dây thần kinh gần kề. Đây là giai đoạn thứ ba trong quá trình tiến triển của bệnh thoát vị đĩa đệm. Trước đó, bệnh đã trải qua hai giai đoạn là thoái hóa và biến dạng bao xơ. Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh sẽ tiến sang giai đoạn cuối cùng là di trú, khi mà nhân nhầy di chuyển xa khỏi vị trí ban đầu và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây ra rách vòng xơ đĩa đệm
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra rách vòng xơ đĩa đệm, trong đó phổ biến nhất là do lão hóa tự nhiên của cơ thể. Khi tuổi tăng cao, các thành phần của cột sống cũng bị suy giảm chất lượng. Đĩa đệm sẽ mất đi tính linh hoạt và dẻo dai, dễ bị phình to hoặc xẹp xuống. Nhân nhầy sẽ khô và cứng hơn, không còn hấp thụ áp lực tốt. Bao xơ sẽ sần sùi và yếu hơn, dễ bị rách hoặc thủng khi có tác động mạnh.
Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể gây ra rách vòng xơ đĩa đệm, như:
- Béo phì: khi cơ thể có trọng lượng dư thừa, đĩa đệm sẽ phải chịu một áp lực quá lớn, dẫn đến bị biến dạng và rách.
- Vận động quá mức hoặc không đúng cách: khi bạn mang vác vật nặng, tập luyện thể thao, hay di chuyển đột ngột, bạn có thể gây ra những chấn thương ở cột sống và đĩa đệm. Điều này sẽ làm cho bao xơ bị rách hoặc thủng.
- Tai nạn xe cộ, tai nạn lao động: những va chạm mạnh có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng ở cột sống và đĩa đệm, khiến cho bao xơ bị rách hoặc thủng.
- Một số bệnh lý khác: như viêm khớp, loãng xương, ung thư xương, nhiễm trùng xương khớp… cũng có thể làm cho đĩa đệm bị tổn thương và rách.
Triệu chứng
Rách vòng xơ đĩa đệm có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cột sống, nhưng thường gặp nhất ở vùng cổ và lưng. Tùy vào khu vực bị tổn thương, người bệnh sẽ có các triệu chứng khác nhau.
- Đau vùng cột sống bị ảnh hưởng. Cơn đau có thể kéo dài một cách âm ỉ hoặc nhói lên từng hồi. Đau càng nhiều khi người bệnh đi lại nhiều hay vận động mạnh.
- Đau lan xuống các chi. Nếu rách vòng xơ đĩa đệm ở vùng cổ, người bệnh sẽ có cảm giác tê, yếu hoặc châm chích ở tay và vai. Nếu rách vòng xơ đĩa đệm ở vùng lưng, người bệnh sẽ có cảm giác tê, yếu hoặc châm chích ở chân và mông.
- Mất khả năng phối hợp. Khi nhân nhầy thoát ra ngoài và chèn ép lên các dây thần kinh quan trọng, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc đi lại, cầm nắm hay duy trì thăng bằng.
- Suy giảm chức năng hoạt động các cơ quan nội tạng. Khi nhân nhầy thoát ra ngoài và chèn ép lên các dây thần kinh điều hòa các cơ quan nội tạng, người bệnh sẽ có các triệu chứng như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu không kiểm soát, táo bón, tiêu chảy…
Cách điều trị
Đây là một dạng bệnh đĩa đệm khá nguy hiểm và để điều trị rách vòng xơ đĩa đệm phụ thuộc vào mức độ và vị trí của tổn thương.
Điều trị bằng thuốc
Mục tiêu của phương pháp này là giảm đau, giảm viêm và giảm sưng tấy ở vùng cột sống bị tổn thương. Các loại thuốc thường được sử dụng là thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, thuốc cơ giãn, thuốc ổn định tế bào thần kinh… Thuốc có thể được uống qua đường miệng, tiêm vào cơ hoặc tiêm vào không gian xương sống. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có tác dụng tạm thời và có thể gây ra các tác dụng phụ như dạ dày, gan, thận, tim mạch…
Điều trị bằng vật lý trị liệu
Mục tiêu của phương pháp này là cải thiện chức năng cột sống, tăng cường sức khỏe cơ bắp và dây chằng, giảm căng thẳng và mệt mỏi. Các biện pháp vật lý trị liệu thường được áp dụng là massage, xoa bóp, điện châm, sóng siêu âm, laser, nhiệt độ… Phương pháp này có tác dụng hỗ trợ cho quá trình điều trị và phục hồi chức năng cột sống.
Điều trị bằng tập luyện
Mục tiêu của phương pháp này là tăng cường sức khỏe và linh hoạt của cột sống, giúp cho đĩa đệm không bị chèn ép và nhân nhầy không bị thoát ra ngoài. Các bài tập thường được khuyên dùng là bài tập duỗi cơ, bài tập co cơ, bài tập duỗi lưng, bài tập xoay cột sống… Tuy nhiên, người bệnh cần được hướng dẫn kỹ lưỡng và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để tránh gây tổn thương thêm cho cột sống.
Điều trị bằng can thiệp phương pháp nội soi
Mục tiêu của phương pháp này là loại bỏ nhân nhầy thoát ra ngoài và giảm áp lực lên các rễ dây thần kinh. Phương pháp này được thực hiện bằng cách dùng một ống nội soi được gắn máy ảnh và dao điện để tiến hành rạch nhỏ ở da lưng và tiếp cận đến vị trí đĩa đệm. Sau đó, người ta sử dụng dao điện để hút hoặc cắt bỏ nhân nhầy thoát ra ngoài. Phương pháp này có ưu điểm là ít xâm lấn, ít gây đau, ít gây biến chứng và nhanh chóng hồi phục.
Điều trị bằng phẫu thuật
Mục tiêu của phương pháp này là loại bỏ toàn bộ hoặc một phần đĩa đệm bị tổn thương và khôi phục lại sự liên kết giữa các đốt sống. Phương pháp này chỉ áp dụng khi các biện pháp khác không hiệu quả hoặc khi người bệnh có các biến chứng nghiêm trọng như tê liệt, bại liệt, suy giảm chức năng nội tạng… Có nhiều kỹ thuật phẫu thuật khác nhau, như cắt bỏ đĩa đệm, ghép xương, ghép đĩa nhân tạo… Phương pháp này có nhược điểm là xâm lấn, gây đau, có nguy cơ gây biến chứng và cần thời gian hồi phục dài.
Xem thêm:
Thuốc trị thoát vị đĩa đệm: Những điều cần biết
Cách phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe đốt sống
Để phòng ngừa rách vòng xơ đĩa đệm và bảo vệ sức khỏe đốt sống, người bệnh cần chú ý đến các điểm sau:
- Giữ gìn cân nặng lý tưởng, tránh béo phì và thừa cân.
- Tập luyện thể dục thể thao đều đặn, tăng cường sức khỏe và linh hoạt của cột sống.
- Chọn các bộ môn thể thao phù hợp với tình trạng sức khỏe, tránh các bộ môn có tác động mạnh lên cột sống như bóng rổ, bóng chuyền, quần vợt…
- Tuân thủ các nguyên tắc an toàn khi mang vác vật nặng, như dùng cả hai tay, giữ thẳng lưng, dùng sức ở chân và hông…
- Chú ý đến tư thế ngồi, đứng và tư thế nằm. Tránh ngồi quá lâu ở một vị trí, thường xuyên thay đổi tư thế và duỗi cơ. Chọn ghế có tựa lưng và có đệm êm. Nằm trên giường có độ cứng vừa phải và gối không quá cao.
- Ăn uống cân bằng, bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho xương khớp như canxi, vitamin D, vitamin C, protein…
- Ngừng hút thuốc lá và ngừng uống rượu bia. Những thói quen này có thể làm giảm lưu lượng máu đến các mô xương khớp và làm suy yếu chúng.
- Tham gia các hoạt động giải trí và thư giãn, giảm căng thẳng và lo âu. Những tình trạng này có thể làm tăng cơn đau và gây ra các triệu chứng khác của rách vòng xơ đĩa đệm.
- Đi khám bác sĩ định kỳ và theo dõi tình trạng sức khỏe của cột sống. Nếu có các triệu chứng bất thường hay nghi ngờ mắc rách vòng xơ đĩa đệm, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Kết luận
Rách vòng xơ đĩa đệm là một trong những bệnh lý xương khớp thường gặp, gây ra nhiều cơn đau và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bệnh có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và vị trí của tổn thương.
Tuy nhiên theo Xoilac, để phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe đốt sống, người bệnh cần chú ý đến các yếu tố như dinh dưỡng, vận động, tư thế ngồi, đứng và nằm. Ngoài ra, cần đi khám bác sĩ định kỳ và theo dõi tình trạng sức khỏe của cột sống.